blog

De kunst van het stellen van goede vragen

In de wereld van online participatie is Youmee® een unieke tool die mensen in staat stelt om een willekeurige doelgroep te betrekken bij een vraagstuk. De kracht van Youmee® ligt in de interactie tussen deelnemers, die elkaar inspireren en informeren door hun antwoorden te delen. Maar hoe stel je nu vragen die tot boeiende dialogen en waardevolle inzichten leiden? 

Foto: Pexels shvets production 7176026

Foto door SHVETS production

Een goede vraag stellen valt nog niet mee. Vragen kunnen echter bijdragen aan een zinvol gesprek of overleg. Vragen die aanzetten tot het overdenken van eigen aannames, tot reflectie op ons gedrag, tot daadwerkelijke actie, of tot het zoeken naar creatieve oplossingen.

Goede vragen leiden tot meer effectieve en constructieve interacties, ze versterken verbinding en vertrouwen en leiden tot innovatie. Maar bovenal kunnen vragen leiden tot gesprekken waarin meer gebeurt dan informatie-uitwisseling, gesprekken waarin iets kan ontstaan: van begrip tot nieuwe ideeën, van wezenlijke inzichten tot aanmoediging en motivatie tot zelfs transformatie, zegt Lenette Schuijt, directeur van Crystal River Consultancy, bureau voor leiderschapsontwikkeling en coaching.

Het stellen van goede vragen is dus heel belangrijk. Maar hoe doe je dat? Voordat je een vraag stelt moet je je eerst afvragen wat je wilt bereiken. Een vraag kan veel meer bewerkstelligen dan alleen informatie boven tafel krijgen, of feiten van mening onderscheiden. Wil jij je iemand aan het nadenken zetten of aanzetten tot actie? Met deze tips bij de hand wordt het misschien iets gemakkelijker. 

Wees duidelijk

  • Met stip op nummer 1: een goede vraag is helder en beknopt. De vraag moet echt in één oogopslag te begrijpen zijn. Vermijd vakjargon en ingewikkelde termen als je een brede doelgroep betrekt. Stel je vragen aan inwoners, overweeg dan om te schrijven op B1-niveau, dan kan iedereen vanaf 12 jaar meedoen en werk je zo inclusief mogelijk. 
  • Breng focus aan. Stel één vraag per keer, gericht op één aspect of thema. Vermijd vragen met een dubbele inhoud, waarin je mensen een keuze laat maken of op meerdere thema's tegelijk laat reageren. Deze kun je beter opdelen in twee verschillende vragen. Je vraagt bijvoorbeeld niet in één vraag naar zowel de voordelen als de nadelen van een plan. 
  • Formuleer je vraag zo neutraal mogelijk. Je vraag mag geen suggestieve of sturende elementen bevatten.

Is de vraag relevant?

  • Vraag je af of de vraag aansluit bij je doelgroep. De vraag moet relevant zijn voor de interesses en kennis van de beoogde deelnemers.
  • Het kan handig zijn om gebruik te maken van de actualiteit. Daar is natuurlijk niet altijd sprake van. Maar is dit van toepassing, dan is het een goed idee om de vraag te koppelen aan actuele gebeurtenissen of discussies. Mensen hebben het er toch al over. 
  • Maak het divers. Door te zorgen voor een mix van verschillende vragen maak je deelname leuker en interessanter. 

Stimuleer de interactie

  • In Youmee® kunnen deelnemers bij elke vraag een toelichting geven. Door deelnemers uit te nodigen om een toelichting te geven, bevorder je interactie in de dialoog. Toelichtingen nodigen uit tot het delen van andere zienswijzen en bieden deelnemers de mogelijkheid aan te sluiten met een 'duimpje op' bij een reactie van iemand anders waar zij achter staan. 
  • Wanneer je een ja/nee vraag stelt of meerdere keuzes voorlegt, geef dan altijd de optie voor een derde keuze: 'Anders, namelijk...'
  • Door een prikkelende vraag te stellen wek je nieuwsgierigheid op en zet je mensen aan het denken.
  • Een voorbeeld of persoonlijke noot kan de betrokkenheid vergroten.

Youmee® specifieke tips

Maak gebruik van de mogelijkheden van Youmee® en gebruik de gevoelsvraag, meerkeuzevraag, open vraag of stemmingsvraag. Voeg afbeeldingen, documenten en videolinks toe voor meer beleving en achtergrondinformatie. Youmee® stimuleert om teksten kort en bondig te houden. Bedenk dat veel mensen liever naar plaatjes kijken dan lappen tekst lezen. Belangrijke tekstuele informatie kun je toevoegen als bijlage of met een weblink naar verwijzen. 

Wil je meer interactie stimuleren? Volg dan de discussie. Blijf op de hoogte van de antwoorden en reageer met een bericht aan de groep om de betrokkenheid nog verder te bevorderen.

Extra aandachtspunten

  • Houd rekening met auteursrechten bij het gebruik van afbeeldingen of tekst in je vragen. Rechtenvrije afbeeldingen kun je o.a. vinden op Pexels, Pixabay, Unsplash, Stocksnap en Freeimages. Meestal hoef je hier alleen een fotocredit te plaatsen om de afbeelding zonder kosten te mogen gebruiken. 
  • Zorg voor een respectvolle en inclusieve sfeer in de Youmee®-omgeving. Dat begint al met de formulering van de teksten die jij aanbiedt. Deelnemers kunnen elkaars bijdrage 'flaggen' als ze vinden dat deze kwetsend is. In de beheeromgeving krijg je hier een berichtje van waarop je zo nodig actie kunt ondernemen. Door niet te kiezen voor stereotype afbeeldingen en teksten, werk je aan een inclusieve samenleving waarin iedereen zich welkom voelt.  
  • Pas extra op met vragen die gevoelige of controversiële onderwerpen aansnijden.

Pexels tirachard kumtanom 601170   Foto door Tirachard Kumtanom

Suggestieve en sturende elementen in vragen

Suggestieve of sturende elementen in vragen zijn elementen die de respondent beïnvloeden om een ​​bepaald antwoord te geven. Dit kan op verschillende manieren gebeuren:

Door de vraag te formuleren op een manier die een antwoord suggereert:
• Voorbeeld: "Vind je ook dat X moet worden vernieuwd?"

Door gebruik te maken van beïnvloedende taal:
• Voorbeeld: "Ben je niet bang dat de criminaliteit zal toenemen als we de grenzen openen?"

Door de antwoordmogelijkheden te beperken:
• Voorbeeld: "Welke van deze drie opties is de beste oplossing voor het armoedeprobleem?"
Deze vraag beperkt de respondent tot drie opties, terwijl er mogelijk andere, betere oplossingen zijn.

Door een 'valse dichotomie' te creëren:
• Voorbeeld: "Ben je voor of tegen de komst van windmolens in onze gemeente?"
Deze vraag suggereert dat er slechts twee opties zijn, terwijl er mogelijk meer zienswijzen zijn.

Het is belangrijk om suggestieve en sturende elementen in vragen te vermijden, omdat ze de objectiviteit van de antwoorden kunnen beïnvloeden.

Tips

  • Formuleer neutrale vragen en vermijd taal die een antwoord suggereert.
  • Vermijd beïnvloedende woorden of zinnen.
  • Bied een open scala aan antwoordmogelijkheden; geef de respondent de vrijheid om te kiezen uit meerdere antwoorden of zelf een antwoord toe te voegen.
  • Vermijd valse dichotomieën. Er zijn vaak meer dan twee opties mogelijk.

Pexels cottonbro studio 4098366   Foto door cottonbro studio

Gevoelige en controversiële vragen

Gevoelige vragen zijn vragen die raken aan persoonlijke ervaringen, emoties of waarden. Deze vragen kunnen mensen ongemakkelijk of kwetsbaar maken.

Voorbeeld van een gevoelige vraag:
• Wat is jouw mening over abortus?

Controversiële vragen zijn vragen die over een onderwerp gaan waarover veel onenigheid bestaat. Deze vragen kunnen leiden tot discussies en conflicten.

Voorbeelden van controversiële vragen:
• Is immigratie goed of slecht voor ons land?
• Moet de doodstraf weer ingevoerd worden?

Het is belangrijk om te beseffen dat gevoelige en controversiële vragen niet per se verkeerd zijn. In veel gevallen kan het nuttig zijn om deze vragen te stellen, bijvoorbeeld om een onderwerp bespreekbaar te maken of om meer te leren over de verschillende perspectieven op een issue. Dit is ook de reden dat er in Youmee® een gevoelsvraag is toegevoegd. 

Echter, het is belangrijk om deze vragen met respect en tact te stellen. Houd rekening met de gevoelens van de respondent en wees bereid om naar verschillende perspectieven te luisteren.

Tips

  • Wees respectvol en houd rekening met de gevoelens van de respondenten.
  • Stel neutrale vragen en vermijd suggestieve of sturende taal.
  • Bied een veilige omgeving en maak duidelijk dat alle meningen welkom zijn.
  • Modereer de discussie en zorg ervoor dat de discussie respectvol blijft.
  • Maak duidelijk dat de antwoorden anoniem zijn.
  • Bied hulpbronnen aan voor mensen die moeite hebben met een gevoelig onderwerp.

Door deze tips te volgen, kun je een waardevolle en inclusieve discussie creëren in Youmee®, ook over gevoelige en controversiële onderwerpen.

Algemene tips

Ben je klaar? Laat een paar mensen de vragen zien en vraag om feedback om je aanpak verder aan te scherpen. Blijf leren: analyseer de antwoorden op je vragen en pas je aanpak waar nodig aan. 

Meer lezen? In deze blog lees je welke vraagsoorten je in Youmee® kunt kiezen en hoe je ze gebruikt

Inspiratie

We delen waardevolle kennis over online onderzoek, participatie en communicatie.

Contact

Kattenwinkelweg 18
8015 PW Zwolle
Nederland
038 - 20 22 350
welkom@youmee.nl

Youmee® Online