blog

Het belang van terugkoppeling (3)

Wat hebben mensen nodig om zich gezien en gehoord te voelen? In een serie van drie artikelen gaan we in op het belang van terugkoppeling. In dit 3e artikel gaat het over de drijfveren die mensen hebben en waarom ze afhaken. Wanneer mensen afhaken ligt de weg open voor steeds extremere standpunten en acties. Denk maar aan de demonstraties waarbij mensen zich vast lijmen aan het asfalt of met hun tractor het provinciehuis inrijden. 

Pexels ivan samkov 9628033

Foto door RDNE

Mensen lijken steeds meer af te haken, als het gaat om belangstelling voor de overheid en de politiek. Deels komt dat omdat mensen zich niet gezien en gehoord voelen. Dan ligt de weg open voor steeds extremere standpunten en acties, waarbij sommigen zich geheel van de staat afkeren en zich autonoom of soeverein verklaren.


Bij verkiezingen gaat hun stem regelmatig naar partijen met extreme opvattingen, ook als proteststem. ‘Wacht maar’, denken ze, ‘ik zorg er wel voor dat je móet luisteren.’ Anderen gaan helemaal niet meer stemmen, dat zijn de echte afhakers. 

Wanneer mensen afhaken ligt de weg open voor steeds extremere standpunten en acties. Denk maar aan de demonstraties waarbij mensen zich vast lijmen aan het asfalt of met hun tractor het provinciehuis inrijden. Situaties waarbij het contact volledig is verstoord en samenwerken aan een vraagstuk heel ver weg is. 

Drijfveren

Voor de redenen waarom mensen afhaken moeten we kijken hoe ons brein werkt. Daar is inmiddels veel onderzoek naar gedaan. Oud-hoogleraar psychologie Robert Cialdini schreef een boek over beïnvloedingsprincipes die gebruikt worden in de marketing. Maar ze zijn overal van toepassing in ons leven. 

7 principes van cialdini - weconnect
De 7 principes van Cialdini uitgelegd door WeConnect

Volgens Cialdini zijn er zeven beïnvloedingsprincipes, namelijk: 

  1. Wederkerigheid (reciprocity)
  2. Toewijding en consistentie (commitment & consistency)
  3. Sociale bevestiging (social proof)
  4. Sympathie (liking)
  5. Autoriteit (authority)
  6. Schaarste (scarcity)
  7. Eenheid (unity)

Wanneer je mensen vraagt om een bijdrage te leveren aan beleid, een plan of project, dan zijn deze principes heel belangrijk: 

  1. Wederkerigheid
    Voor wat hoort wat, is de mantra van dit principe. Het wordt ons al van jongs af aan geleerd. Krijg jij een cadeautje voor je verjaardag, dan geef je die persoon ook een cadeautje terug als hij/zij jarig is. Het is een sterk gevoel. Zo sterk zelfs dat het kan voelen als een verplichting.

    Pexels ivan samkov 9628033
    Wederkerigheid: als ik jou iets geef, verwacht ik ook iets terug. Foto door RDNE 

  2. Toewijding
Het verzamelen van items is een voorbeeld van toewijding. Bedrijven spelen daar handig op in. Denk maar aan het verzamelen van poppetjes of stickers bij een supermarkt. We doen veel moeite om de verzameling helemaal compleet te krijgen en gaan steeds naar dezelfde supermarkt om dit voor elkaar te krijgen. 

Moestuin mini's
Supermarkten spelen handig in op onze behoefte om collecties compleet te maken. We verzamelen van alles, omdat een leeg vakje in het stickerboek toch niet kan? Fotocredit: Monique van der Vloed

3. Consistentie
Mensen hebben de neiging om vast te houden aan eerdere keuzes. Is je eerste auto een Volkswagen, dan kan het zomaar zijn dat je elke keer daarna weer kiest voor een Volkswagen. De keuze voor een ander merk zou onbewust impliceren dat je daarvoor een verkeerde keuze gemaakt hebt. Dat voelt niet goed. We hebben de behoefte om consistent te zijn. Dan moet de ervaring uiteraard wel goed zijn. 

Volkswagen ID Buzz reclame
Volkswagen gaat graag in op het principe van consistentie in zijn reclames. Had je vroeger al een Volkswagenbusje? Nu kun je weer kiezen voor een VW-bus, maar dan elektrisch. 

En hoe zit dat nu met participatietrajecten?

Wanneer je mensen vraagt om mee te denken over een plan, beleid of project en zij doen dat, dan vraagt dit vanuit ons brein om terugkoppeling. We wachten er als het ware op. En we zijn teleurgesteld als die wederkerigheid er niet is.

Vanuit onze behoefte aan toewijding en consistentie, verwachten mensen ook een vorm van terugkoppeling wanneer zij hebben meegedaan aan een participatietraject. Zo wordt een verslag doorgespit om te zoeken naar de eigen bijdrage: zit het verslag van de bijeenkomst waar ik bij was wel bij de besluitvormingsstukken? Is mijn opmerking wel genoteerd en terug te vinden? Kortom: is het voorstel wel compleet?

We zoeken naar een bevestiging dat onze bijdrage ertoe doet en wordt gelezen, we willen het niet voor niets doen. Wanneer dit uitblijft, voelt het proces onaf. We blijven met een ontevreden gevoel achter. We voelen ons niet gehoord en gezien. 
Tegelijk: wanneer we eenmaal betrokken zijn, willen we op de hoogte en betrokken blijven. We verwachten een consistente overheid, die onze bijdragen serieus neemt. Wanneer de ervaring positief is, komen we de volgende keer ook weer in actie.
 

Zo haken minder mensen af en werk je aan herstel van vertrouwen

Wanneer we willen dat er minder mensen afhaken, zullen we moeten werken aan het herstel van het vertrouwen. Hiervoor is het nodig om aandacht te hebben voor de menselijke behoefte aan wederkerigheid, toewijding en consistentie. Dat is niet alleen beleefd. Mensen voelen zich weer gezien, gehoord en begrepen. Je kunt vandaag al beginnen door regelmatig en consistent terugkoppeling te geven aan de deelnemers bij al je participatietrajecten. Welke stappen zou je hiervoor kunnen nemen? 
 

Ik ben reuze benieuwd hoe jij kijkt naar terugkoppeling. Is dit altijd mogelijk? Wat staat er in de weg? Is er in jouw dagelijkse praktijk aandacht voor? Jouw reactie is zeer welkom!

Auteur: Margriet Twisterling - Youmee®

In een serie van 3 blogs over terugkoppeling lees je waarom dit zo enorm belangrijk is voor het participatieproces:

  • in artikel 1 lees je over verwachtingsmanagement en omgangsvormen;
  • in artikel 2 leggen we de neurologische triggers bloot die nodig zijn om gedrag van mensen te veranderen;
  • in dit 3e artikel lees je dat terugkoppeling de rol heeft om de behoefte aan wederkerigheid, toewijding en constistentie bij mensen te bedienen. 

👉 Wekelijks organiseer ik samen met Mark Verhijde een videocall om over ons werk te filosoferen. De insteek daarbij is altijd de relatie met participatie. Mark is werkzaam als gebiedsmanager en trainer gebiedsontwikkeling, ik ondersteun organisaties die online laagdrempelig participatie willen organiseren met Youmee®. Beiden werken we vanuit een andere invalshoek, maar met dezelfde drive; mensen betrekken bij de inrichting van hun leefomgeving en hen daarbij een belangrijke stem geven. 
Onze gesprekken lopen steevast uit, en dat is niet voor niets. Met veel enthousiasme delen we onze inzichten en ervaringen met elkaar in het publieke en gemeentelijke domein. Vanuit deze passie ontstaat nu bijna als vanzelf onze community van Participatie Professionals. De dialoog en interactie binnen de groep voeden we met onze blogs. 

Inspiratie

We delen waardevolle kennis over online onderzoek, participatie en communicatie.

Contact

Kattenwinkelweg 18
8015 PW Zwolle
Nederland
038 - 20 22 350
welkom@youmee.nl

Youmee® Online